EPS ÖZELLİKLERİ
EPS zehirli değildir; normal atmosfer şartlarında kimyasal reaksiyona girmez. Kloroflorokarbon (CFC), Hidrokloroflorokarbon (HCFC) ve formaldehid içermez. Kyoto ve Montreal protokollerine göre kullanımı çevreye uygundur. EPS, %100 geri dönüşümlü bir malzeme olması ve bünyesinde bulundurduğu malzemelerin atmosfere ve ozon tabakasına zarar vermemesinden ötürü çevre dostu bir malzemedir.
EPS bakteriler ve mantarlar için bir besin maddesi değildir. Küflenmez, çürümez, kokmaz. Üretilen ürünün % 98'i hava, %2'si katı maddeden oluşur. EPS üretiminde, benzer ürünlerle kıyasla daha az enerji, dolayısıyla daha az tabii kaynak tüketilir. EPS ile yalıtılan binalarda ısı tüketimi %50’ye varan oranlarda azalmaktadır.
EPS sağlığa zararlı madde içermediğinden, yiyecekler için ambalaj yapımında, balıkların muhafaza edilmesinde, sıcağa duyarlı ilaçların korunması için eczacılıkta, bitki-sebze fidelerinde, termoslarda, arı kovanlarında ve küçük canlıların yetiştirildiği kapların yapımında kullanılabilmektedir. Bitki toprağını gevşetmek amacı ile toprağa karıştırılabilir; mikroorganizmalara zarar vermez. EPS ortalama bir kentin ürettiği çöp ve atıklar içerisinde ağırlık bakımından %0,1'den az bir orana sahiptir. Şehir çöplüklerinde gömülen çöpler içerisindeki EPS parçaları, gömülü çöplerin havalandırılmasını ve organik maddelerin daha hızlı ayrışmasını sağlamaktadır.
EPS Nedir? Nasıl Üretilir?
Genleştirilmiş Polistiren Sert Köpük (EPS-Expanded Polystyren Foam), stiren monomerin polimerizasyonuyla petrolden elde edilen, köpük haldeki kapalı gözenekli tipik olarak beyaz renkli bir termoplastik malzemedir.
Polistiren taneciklerinin şişirilmesi ve birbirine kaynaşması ile elde edilen EPS ürünlerde, taneciklerin şişirilmesi ve köpük elde edilmesi için kullanılan şişirici gaz Pentandır. Organik bir bileşen olan pentan, tanecikler içinde çok sayıda küçük gözeneklerin oluşmasını sağladıktan sonra, üretim sırasında ve üretimi takiben çok kısa sürede hava ile yer değiştirir. Açığa çıkan pentan gazı atmosferde zaten bulunan CO2 ve su buharına-H2O’ya dönüşür.
Pentanın açığa çıkmasıyla, malzemenin bünyesinde bulunan çok sayıdaki (yoğunluğa bağlı olarak 1 m3 EPS’de 3-6 milyar) küçük kapalı gözenekli hücreler içinde durgun hava hapsolur. Malzemenin % 98’i hareketsiz havadır; %2’si ise polistirendir.
Malzeme, küçük tanecikler halinde hammadde olarak temin edildikten sonra ön şişirme işleminden geçer. Bu sırada taneciklerin içindeki pentan gazı ile hava yer değiştirir ve malzemenin istenilen yoğunluğu bu aşamada büyük ölçüde sağlanır. Daha sonra özel silolarda dinlendirilen genleştirilmiş taneciklerin kalıp içerisinde su buharı yardımı ile birbirleriyle kaynaşması ve malzemenin özelliklerini kazanması sağlanır. Tanelerin birbiri ile kaynaşması sonucunda bal peteği görünümünde, arada boşluk kalmadan birbiri ile kaynaşmış çokgenlerin oluşturduğu sürekli bir kütle meydana gelir. Daha sonraki üretim adımları ise malzemenin kullanım sahasına (ısı yalıtım amaçlı veya ambalaj malzemesi olarak) göre değişiklik gösterir.
Bilindiği gibi durgun hava, bilinen ekonomik, çevre dostu ve mükemmel ısı yalıtım malzemesidir. EPS’nin üstün ısı yalıtım özellikleri çok sayıdaki taneciklerinin bünyesinde bulundurduğu durgun hava sayesindedir. Dünyada mevcut en iyi ısı yalıtımı sağlayan birkaç malzemeden biri olan EPS, aynı performansı, ülkemizde kullanılan diğer ısı yalıtım malzemelerinden daha ekonomik olarak sağlayan tek malzemedir.
Malzeme, esnek olan yapısı, darbe emiş özelliği ve mekanik dayanıklılığı sayesinde de bir çok ürünün koruma amaçlı ambalajlanmasında kullanılır ve ambalajlanan ürünlerin hasar görmelerini engeller. Ayrıca, hem ısı yalıtım özelliği hem de koruma özelliği sayesinde EPS gıda malzemelerinin de ambalajlanmasında kullanılır.
Etkin mekanik dayanımın yanında şişirici gazın çok kısa sürede hava ile yer değiştirmesi, ürünün performansının kullanım ömrü boyunca sabit kalmasını sağlar. Kalınlığı azalmaz, ısı iletkenliği artmaz, mekanik özellikleri değişmez ve diğer özelliklerinde de zamanla hiçbir bozulma meydana gelmez.
EPS, kullanım sahasına göre istenilen yoğunluklarda üretilir. Özellikleri yoğunlukla istenilen yönde değiştirilebildiğinden malzeme israfına ve gereksiz maliyet artışlarına sebep olmaz. Isı yalıtım amacıyla genellikle 15–30 kg/m3 yoğunluklarda; ambalaj malzemesi olarak kullanım amacıyla da 20-100 kg/m3 yoğunluklarda üretilmektedir.
